آنتی اکسیدان ها – هریک از ما به‌طور مداوم میزبان آنتی اکسیدان ها و رادیکالهای آزاد در بدن خود هستیم. برخی از آنتی اکسیدان‌‌ها توسط خود بدن ساخته می‌شوند و بقیه‌ی موارد از طریق تغذیه و خوردن غذاهای حاویِ آنتی اکسیدان که به عنوان غذاهای ضد التهاب نیز شناخته می‌شوند، تأمین می‌شوند. در ادامه خواهید خواند که آنتی اکسیدن به طور کل چیست ، چرا مهم است و منابع غنی آنتی‌اکسیدان چه خوراکی‌هایی هستند.
بدن ما بعد از انجام واکنش‌های سلولی، رادیکالهای آزاد تولید می‌کند. برای مثال کبد رادیکالهای آزاد را تولید و از آنها برای سم‌زدایی بدن استفاده می‌کند، درحالی‌که گلبول‌های سفید خون از رادیکالهای آزاد برای مقابله و از بین بردن ویروس‌ها و باکتری‌ها و سلول‌های آسیب‌دیده استفاده می‌کنند. وقتی نوع خاصی از مولکول‌های حاوی اکسیژن می‌توانند آزادانه در بدن حرکت کنند، موجب ایجاد نوعی آسیبِ اکسیداتیو و در نتیجه تشکیل رادیکالهای آزاد می‌شوند. اما وقتی در اثر تغذیه‌ی نامناسب یا قرار گرفتن در معرض سموم مختلف یا عوامل دیگر، سطح آنتی اکسیدان ها در بدن کمتر از رادیکالهای آزاد شود، چه اتفاقی می‌افتد؟
پایین آمدن سطح آنتی اکسیدان ها در بدن منجر به پیری زودرس، سلول‌های آسیب‌دیده یا جهش‌یافته، نسج و بافتِ آسیب‌دیده، فعال شدن ژن‌های معیوب در DNA و افزایش فشار بر سیستم ایمنیِ بدن می‌شود.
سبک‌زندگی غربی با فست‌فودها، تکیه بر داروها و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و آلاینده‌های زیست محیطی، عاملی برای گسترش رادیکالهای آزاد است. از آنجا که بسیاری از ما از سنین جوانی در معرض استرسِ اکسیداتیو هستیم، به سطح بیشتری از آنتی اکسیدان ها نیاز داریم که به معنای مصرف بیشتر غذاهای حاوی آنتی اکسیدان است.
آنتی اکسیدان ها چه چیزهایی هستند؟
برای معرفی فواید آنتی اکسیدان ها باید ابتدا به تعریف آن بپردازیم، آنتی اکسیدان به هر ماده‌ای گفته می‌شود که بتواند فرآیند اکسیداسیون را مهار کند، مخصوصا موادی که برای جلوگیری از خراب شدن مواد غذایی ذخیره شده یا حذف عوامل بالقوه‌ی اکسیداسیون در بدن یک موجود زنده استفاده می‌شوند.
آنتی اکسیدان ها شامل مواد غذایی مختلفی هستند که حتما قبلا نام آنها را شنیده‌اید، مثلا کارتنوئیدها (carotenoids) مانند بتاکاروتن (beta-carotene)، لیکوپن (lycopene) و ویتامین C، این مواد نمونه‌ای از آنتی اکسیدان‌هایی هستند که فرآیند اکسیداسیون یا واکنش سلولی در برابر اکسیژن، پراکسید یا رادیکالهای آزاد را مهار می‌کنند.
تحقیقات نشان می‌دهند که برای سلامتی و طول عمر، فواید مصرف برخی از آنتی اکسیدان های خوراکی مانند سبزیجات، چای‌ها و مکمل‌ها به شرح زیر است:
- کند شدن روند پیری در پوست، نسوج بدن، مفاصل، چشم‌ها، قلب و مغز؛
- داشتن پوستی سالم‌تر، جوان‌تر و درخشان‌تر؛
- کاهش ریسک ابتلا به سرطان؛
- افزایش سم‌زدایی در بدن؛
- افزایش طول عمر؛
- جلوگیری از بیماری‌های قلبی و سکته؛
- کاهش مشکلات شناختی مانند زوال عقل؛
- کاهش ریسک مشکلات چشمی مانند آب‌مروارید و بیماری ماکولا (macular degeneration) که موجب از بین رفتن شبکیه‌ی چشم می‌شود؛همچنین آنتی اکسیدان ها برای جلوگیری از اکسیداسیون و فساد مواد غذایی به آنها افزوده می‌شوند.